WALORY PRZYRODNICZE I KULTUROWE REGIONU UCZESTNICZĄCEGO W PROJEKCIE

 

HUCULSZCZYZNA i HUCULI

w maksymalnym skrócie zebrał Władysław Mróz

HUCULSZCZYZNA

to historyczno - geograficzna część Ukrainy położona w części obwodów Iwano-Frankowskiego, Zakarpackiego i Czerniowieckiego na terenach Beskidów Wschodnich na południowo-wschodnich stokach Gorganów,  z pasmem Czarnohory i  szczytami Pietrosa, Howerli i Pop Iwana, w Beskidach Pokucko – Bukowińskie, Połoninach Hryniawskich i Górach Czywczyńskich), w dorzeczach Prutu z Czeremoszem, Seretem i górnego biegu Suczawy, Bystrzycy Nadwórniańskiej i Cisy.

Granice Huculszczyzny próbowano określić już w połowie XIX w. Obecnie spotyka się podział tej krainy na trzy części: halicką (110 miejscowości), bukowińską (61 miejscowości) i zakarpacką (23 miejscowości). 11 miejscowości leży na terenie rumuńskiej Bukowiny a 15 na terenie okręgu Siget Marmaroski. Tereny te zamieszkuje ok. 300 tys. ludzi.

 

Mapy i zdjęcia satelitarne dostępne są na maps.google.pl lub po zainstalowaniu na komputerze aplikacji GoogleEarth.

 

HUCULI

Pochodzenie Hucułów jako grupy etnicznej nie zostało wyjaśnione. Istnieje wiele teorii – np. jedni badacze uważają ich za potomków Daków a inni np. za potomków plemienia Uzów. Obraz ten zaciemniają kolejne fale emigracji i osadnictwa w Karpatach.

 

Nazwa Hucuł tak jak i pochodzenie Hucułów bywa różnie wyjaśniana, np. od połowieckiego słowa „koczuł” - pastuch, rumuńskiego „hoc-ul” - rozbójnik, „Uz” - plemienia Uzów.

 

Język używany przez Hucułów zaliczany jest do grupy dialektów ukraińskich. W dialekcie tym występują słowa związane z gospodarką pasterską m.in. tak swojsko brzmiące jak gazda, bryndza, połonina itp.

 

Religia - Huculi są w większości wyznawcami prawosławia. Cerkwie na Huculszczyźnie budowane były w charakterystycznym stylu nie występującym w innych rejonach Karpat. Ciekawym wyjątkiem jest cerkiew zbudowana przez cieśli huculskich w roku 1938 w Gładyszowie w Beskidzie Niskim. 

 

Pierwsze informacje o ludności Karpat Wschodnich można spotkać w Nowych Atenach Benedykta Chmielowskiego (1756) i w pracy Balthazara Hacqueta – Francuza, profesora historii naturalnej Uniwersytetu Lwowskiego, wydaną w Norymberdze (1794). W pierwszej połowie XIX wzrasta zainteresowanie Huculszczyzną wśród elit Galicji. Karol Milewski w 1821 w „Bibliotece Polskiej”. publikuje tekst o Hucułach. Huculi są głównymi bohaterami dramatu Józefa Korzeniowskiego „Karpaccy górale”, z którego pochodzi tekst znanej pieśni „Czerwony pas”. O Hucułach i Huculszczyźnie pisało wielu autorów w tym Wincenty Pol, który w połowie XIX w. przez kilka lat przemierzał Karpaty Wschodnie.

Oskar Kolberg w swoich podróżach odwiedził także Ruś Czerwoną. Pierwszy tom jego dzieła „Pokucie. Obraz etnograficzny”, wydany w 1882 roku, zawiera opis Pokucia i kultury jego mieszkańców. W kolejnych tomach opublikował pieśni Pokucia, opisy tańców oraz opowiadania i demonologię

W internecie dostępna jest praca Włodzimierza Szuchiewicza pt. „Huculszczyzna”.

 

Zainteresowanym tematyką polecamy prace współczesnych autorów:

• Urszula Janicka-Krzywda - "Huculi", 1991
• Justyna Cząstka-Kłapyta - "Huculi, Bojkowie, Łemkowie - tradycja i współczesność", 2008,
• Janusz Gudowski: „ Ukraińskie Beskidy Wschodnie, Tom I. Monografia krajoznawcza”
• Janusz Gudowski: „ Ukraińskie Beskidy Wschodnie, Tom II. Na beskidzkich szlakach (cz. 2)”.

 

Wiele informacji o Hucułach i Huculszczyźnie można znaleźć w internecie np. strona artica>>>>