AKTUALNOŚCI PROJEKTOWE

 

7 września 2014 roku na terenie ośrodka "Kwiatek połonin" w miejscowości Gołubyne, powiat Salawa (Zakarpacie) odbył się Festiwal Kultur Pogranicza - Koń Huculski w Kulturze Karpat Wschodnich. Impreza. była zorganizowana w ramach projektu "Budowa Polsko - Ukraińskiego Centrum Hodowli i Promocji Konia Huculskiego w ramach programu Polska - Białoruś - Ukraina 2007-2013.

 

W programie festiwalu:

• pokazy konne (historyczne i nowoczesne metody użytkowania koni rasy huculskiej - pakiet, siodło, uprząż);
• występy zespołów folklorystycznych z muzyką Karpat z Polski i Ukrainy;
• prezentacja potraw kulinarnych z regionów przygranicznych;
• pokaz rzemiosła ludowego i strojów społeczności przygranicznych;
• Wystawa prac ceramicznych Andrieja Zubenko;
• wystawa prac graficznych Catherine Belikov z cyklu koń huculski"Constellation".

 

Organizatorzy (partnerzy projektu)

• Naukowo-Produkcyjna Asocjacja "Plemkonecentr" w Sołoczynie (Ukraina)
• Zakład Doświadczalny Instytutu Zootechniki - PIB Odrzechowa Sp. z o.o.
• Okręgowy Związek Hodowców Koni w Rzeszowie

 

 

PROGRAM IMPREZY

Festiwal kultur regionów przygranicznych „Koń Huculski w kulturze Karpat Wschodnich”

Żywe melodie, pełne wdzięku tańce, śpiewanki, roznoszące się we wszyskie strony od połonin karpackich, a jeszcze sporo ciepłych powitań od gości ze wszystkich zakątków Swalawszczyzny i z zagranicy, flashmob taneczny i nawet teatralizowane wesele transgraniczne na koniach – wszystko to odbywało się na Festiwalu Kultur Regionów Przygranicznych „Koń Huculski w kulturze Karpat Wschodnich”, który odbył się w ramach realizacji projektu „Stworzenie Polsko - Ukraińskiego Centrum Hodowli i Promocji Konia Huculskiego” za środków międzynarodowej pomocy technicznej zrealizowanej w ramkach Programu współpracy transgranicznej Polska-Białoruś-Ukraina 2007-2013.

A przygotowywano się do tego unikalnego święta w NPA „Plemkonecentr” przez cały rok nie tylko koordynując relacje z polskimi partnerami, ale i nieustannie ćwicząc do jesiennego pokazu niezmiennych talizmanów festiwalu – koni huculskich.

Pod dźwięki dawnej trombity przed publicznością pełnymi wdzięku, stępem w towarzystwie jeźdźców pojawiają się główni bohaterzy dzisiejszego święta – konie huculskie.

Za kilka mgnień prowadzący festiwalu ogłoszą o początku części oficjalnej, minutą milczenia uszanują pamięć poległych o niepodległość i całość naszego państwa, zaproszą na scenę gości honorowych.

Jako pierwszą do głosu zaproszona zastępca Konsula Generalnego Rzeczpospolitej Polski we Lwowie Panią Longina Putka, która przywitała wszystkich, zaakcentowała, że stawiając przed sobą wysoki cel – odrodzenie populacji koni huculskich, Ukraińcy nie pomylili się w wyborze partnera zagranicznego, przecież kwestii zachowania i hodowli tych niezwykle pracowitych zwierząt w Polsce udziela się dużej uwagi.

• Cieszę się powitać wszystkich mieszkańców i gości naszego przepięknegop regionu – Ziemi Srebrnej – w tym malowniczym zakątku Swalawszczyzny, na prawdziwie unikalnym festiwalu, którego celem jest– uszanowanie konia huculskiego. Koń ten ma nie tylko dla Hucułów, a też dla innych mieszkańców Karpat, wielkie znaczenie uosobnione nie tylko w sile pociągowej, którą aktywnie posługujemy się w gospodarce rolnej, a jest też i w wierności przyjaciołom i chlebodawcą rodzinnym. Niewątpliwie, nie mogę nie wyróżnić ważności tej rasy w dniu dzisiejszym: dziś to właśnie konia huculskiego aktywnie wykorzystujemy w celach leczniczych do pokonania całego ciągu chorób układu ruchowego. Dlatego teraz chcę się wypowiedzieć używając słów szczerego poszanowania ludzkiego i bezgranicznego podziękowania pracownikom NPA „Plemkonecentr”, dzięki trosce i zaangażowaniu których, odradza się nie tylko pogłowie koni, a i formuje się też świadome rozumienie ich ważności w sercach dużej ilości ludzi - zauważył w swoim wystąpieniu pierwszy zastępca Przewodniczącego Zakarpackiej obwodowej administracji państwowej Andrij Serbajlo.

Jako następny z powitaniem do widzów zwrócił się Dyrektor departamentu rozwoju rolno-przemysłowego Zakarpackiej obwodowej administracji państwowej Andrij Got'ko:

• - Dzisiejszy festiwal już któryś raz podkreśla ważną rolę koni rasy huculskiej w kształtowaniu się i tworzeniu kultur kilku ościennych do grzbietu Karpackiego narodowości. Ale w naszem zakątku do spokojnego, pracowitego, jak się przyzwyczailiśmy jego nazywać „huculika” zawsze mieliśmy nastawienie ze szczególnym poszanowaniem, o czym świadczy fakt działania terenie wsi Turje-Remety, w dalekim 1870 roku, Źrebczyńca Państwowego, gdzie zajmowano się hodowlą tych zwierząt majestatycznych dla całej Europy. Stworzenie naukowo-produkcyjnej asocjacji „Plemkonecentr” podarowało nam nadzieję na odrodzenie kiedyś zanikającej branży, stawiając przed sobą wysoki cel odrodzenia „huculików”, które przeszły razem z człowiekiem przez wieki, pracownicy «Plemkonecentru» z pewnością dążą do jej realizacji. Więc mam nadzieję, że branża hodowli koni będzie pomyślnie rozwijała się, a ludzi, którzy z poszanowaniem będą nastawieni do tych zwierząt, będzie się robiło coraz więcej z każdym rokiem.

Ciepło odebrała publiczność wystąpienie Przewodniczącego Swalawskiej rejonowej administracji państwowej: Pana Andrija Nalywajki: „Konie huculskie – to nieodłączna część Karpat. Dziś bez nich, tak samo, jak i bez trombity, bryndzy czy muzyk potrójnych z kołomyjkami niemożliwie sobie wyobrazić naszą kulturę i region Karpacki».

O historii stworzenia w roku 1925 na Werchowynie Związku hodowców koni rasy huculskiej, następstwem historycznym którego, faktem stanęła się współpraca międzynarodowa Ukrainy i Polski oraz o ważności współpracy dla naszego państwa i szczególnej roli w niej NPA „Plemkonecentr” prowadziły rozmowę w swoich wystąpieniach partnerzy projektu „Stworzenie Polsko - Ukraińskiego Centrum Hodowli i Promocji Konia Huculskiego”: przewodniczący polskiego Zakładu Doświadczalnego Instytutu Zootehniki Państwowego Instytutu Badawczego Odrzechowa Pan Władysław Brejta i dyrektor Regionalnego Związku Hodowców Koni w Rzeszowie Pan Marek Gibala.

Z powitaniem zwrócił się do gości Przewodniczący naukowo-produkcyjnej asocjacji „Plemkonecentr” Pan Mirosław Hołowacz:

• - Wielce szanowni, Pani Wicekonsul, Kierownicy obwodu, rejonu, partnerzy projektu i wszystcy miłośnicy konia rasy huculskiej! Szczerze witam Państwa na tym przepięknym święcie, które uszanowuje odwieczną przyjaźń człowieka i konia. Właściwie festiwal był poprzedzony współpracą między hodowcami Ukrainy i Polski w ciągu wielu lat. Chce wypowiedzieć słowa podziękowania naszym polskim przyjaciełom, przecież to właśnie z ich pomocą w roku 2004. udało się nam sprowadzić na Ukrainę pięć ogierów zarodowych rasy huculskiej, które dały świetne potomstwo, w czym trochę później wszystcy będziecie mogli się przekonać na własne oczy, oraz partnerom z fundacji międzynarodowej pomocy technicznej w ramach Programu współpracy transgranicznej Polska – Białoruś – Ukraina 2007-2013 w realizacji projektu „Stworzenie Polsko - Ukraińskiego Centrum Hodowli i Promocji Konia Huculskiego” za przyznanie środków na przeprowadzenie festiwalu. Jednym z użytecznych aspektów w naszych ciepłych i po-braterskiemu przyjacielskich relacjach są kolosalne doświadczenia wobec sprawy zwiększenia populacji koni rasy huculskiej, którymi wymieniamy się na konferencjach i szkoleniach dzięki czemu i zrobiło się możliwe wykonanie rozmaitych zadań, leżących u podstaw tego projektu.

Pod dźwięki niepowtarzalnych melodii huculskich koordynator projektu Mirosława Holowacz recytuje odcinek z powieści Stanisława Wincenza „Na wysokiej połoninie”, który inspiruje w nowy sposób ocenić nie tylko piękno, ale i znaczenie konia huculskiego w życiu naszych przodków i niby przenosi wszystkich w siwe dawne lata:

„…ładna i silna rasa koni huculskich … łączy w sobie z jednej strony nieoczekiwaną moc, muskularność i siłę, z drugiej zgrabność taneczną, rozważność wytrzymaną ostrożność w wyjaśnianiu niebezpieczeństw drogi … ogień i nieopanowaną furię dzikiego mustanga i łagodność cichych, delikatnych, oddanych oczu, niby wybaczając uśmiechających się.

… Gdzie Hucuł, tam i koń, nie ma Hucuła, nie było by nigdy człowieka w górach. Pokonywanie dużych odległości, przenoszenie ciężarów do rozproszonych i wysoko położonych chat było by niemożliwe bez konia ... wypasając się z małego w wąwozach, chaszczach, stromiźnie, konie huculskie opanowują lęk i też nabywają zdolności przechodzić niebezpieczne miejsca, bo potrafią się zatrzymać, ślizgać się i przysiadać, co rzadko spotyka się w rodzie końskim”.

Z tymi słowami przed zaczarowaną publicznością zaprezentowano koni rasy huculskiej: dwie linie rasy: Hrobego i Gorala i trzy rodziny żeńskie Zirki, Krali, Luny.

Prezentacja linii rasy huculskiej

Linia Hrobego – Ogier Pegazik (Lunak - Pelagia), gniady, 2001 roku urodzenia, zawieziony z Polski w roku 2004, w ciągu lat 2004 – 2013 urodziło się 76 źrebaków. Prezentowała Ludmyła Mygowycz.

Jego córki:

• Monopolia (Pegazik - Magia), jasnogniada, 2008 r.ur., prezentowała Karolina Kostromina;
• Cwitanka (Pegazik - Wizytka), ciemno-gniada, 2006 r.ur., prezentowała Alla Komarnyćka;
• Bystrycia (Pegazik - Bohema),, gniada, 2008 r.ur., prezentował Władysław Bodnar;
• Marka (Pegazik - Madonna), gniada, 2009 r.ur., prezentowała Adriana Komarnyćka.

 

Linia Gorala – Ogier Pedro (Sputnik - Panienka), gniady, 2002 roku urodzenia, zawieziony z Polski w roku 2004, w ciągu lat 2004-2013 urodziło się 17 źrebaków. Prezentował Rusłan Fales.

Jego córki:

• Barwa (Pedro - Begonia), gniaga, 2009 r.ur., prezentował Mykoła Komarnyćkyj;
• Kapejstra (Pedro - Kwitka), ciemno-gniada, 2009 r.ur., prezentowała Anita Pankewycz;
• Pasoczka (Pedro - Bilycja), gniada, 2010 r.ur., prezentowała Anastazja Olszanśka;
• Cariwna (Pedro - Kati), gniaga, 2008 r.ur., prezentował Artur Bodnar.

 

Prezentacja rodzin rasy huculskiej:

Rodzina Gwiazdy – Klacz Mani (Centawr – Malina), 1999 r.ur., gniada, prezentował Radoslaw Maslyk.

Jej córki:

• Imperia (Pegazik - Mani), gniade, 2006 r.ur., prezentowała Alla Komarnyćka;
• Manorija (Pegazik - Mani), gniada, 2008 r.ur., prezentowała Adriana Komarnyćka;
• Mediana (Pegazik - Mani), gniada, 2010 r.ur., prezentował Władysław Bodnar;
• Milady (Pegazik - Mani), gniada, 2013 r.ur., prezentowała Ludmyła Mygowycz.

 

Rodzina Krali – Klacz Kartynka (Centaur - Kotyka), 1999 r.ur., prezentował Bodnar Artur.

Jej córki:

• Kniaziwna (Pegazik - Kartynka), gniada, 2008 r.ur., prezentował Mykoła Komarnyćkyj;
• Kleopatra (Pegazik - Kartynka), gniada, 2010 r ur prezentowała Anastazja Olszanśka;
• Kontesa (Pegazik - Kartynka), gniada, 2012 r.ur., prezentował Rusłan Fales.

Rodzina Luny – Klacz Bagira (Gwint - Birża), gniada, 2002 r.ur., prezentowała Adriana Komarnyćka.

Jej córka:

• Bilycja (Pegazik - Bagira), 2006 r ur., gniada, prezentował Władysław Bodnar.
  • Jej córka: Pasoczka (Pedro - Bilycia), gniada, 2010 r.ur., prezentowała Anastazja Olszanśka.

„Oj kuwała kukułka złote śpiewanoczki”» i wszyscy obecni zaczarowane słuchają i ogłądają dźwiękich głosów wystąpienia Zakarpackiego uhonorowanego akademickiego chóru ludowego filharmonii obwodowej. Och, i jakie piękne piosenki oni odśpiewali, a jakie tańce wykonywali! W ciągu godziny zapozanawali obecnych z kulturą Bojków, Łemków i Hucułów i swoje zadaniei artyści wykonali na sto procent.

 

Podczas pokazu konnego pani Mirosława opowiedziała o historycznych i współczesnych metodach uźytkowania koni rasy huculskiej:

1. Juczne użytkowanie konia huculskiego. W dawnych latach konie były jedyną metodą przemieszczania się, dla nich drogą było każde bezdroże. Zaprezentowano konia o drewnianym rzeźbionym siodłem-tarnicą, besahami z tkaniny z berbenicami.
2. Zaprzęgowe użytkowanie konia huculskiego. Konie u Hucułów były zawsze ładnie ubrane, ozdobione dzwonkami z mosiądzu. Zaprezentowano dwa konie zaprzęgnięte do woza.
3. Wykorzystanie rasy huculskiej koni w hipoterapii. Ewolucja człowieka spowodowała pojawienie się samochodów, dlatego wykorzystanie koni do przewożenia ładunków już nie jest na tyle aktualne. Ale człowieka dalej ciągnie do konia. Spytacie się dlaczego? Tu można sprzeczać się, dla kogoś to pozytywne pole biologiczne, dla kogoś dobra energetyka, a dzieci w ogóle nie zastanawiają się nad tym i ciągną się do konia, bo on leczy. A wszyscy znają że w sercu dziecka jest prawda. Konie huculskie wykorzystuje się również dla leczniczej jazdy terapeutycznej - hipoterapii. To gimnastyka lecznicza na koniu, poruszającym się stępem pod czujnym okiem hipoterapety i jego pomocnika. Pokazano podstawowe elementy hipoterapii.
4. Współczesne użytkowanie konia w jeździeztwie. Konie huculskie są przydatne również dla klasycznych rodzajów sportu, jazdy konnej i nauczania młodych jeźdźców.
5. Wykorzystanie konia huculskiego w turystyce końskiej. Popularna jest również turystyka konna. Do takiej podróży można ze sobą wziąć juki i plecaki, tak jak to zrobili pracownicy gospodarstwa fermerskiego „Poloninskie gospodarstwo” na czele z Aleksanderem Ignatenkiem z rejonu Wielki Berezny, którzy trasą konną przez dwie doby pokonywali odległość do miejsca przeprowadzenia festiwalu.
6. Wykorzystanie konia huculskiego w obrzędach ślubnych. Pokazy były ukoronowane przez takie ważne wydarzenie w życiu każdego człowieka jak wesele. A u Hucułów ono jest niezwykłe, ponieważ nigdy nie obywa się bez koni. W obrzędach ślubnych śpiewa się piosenkę „Oj z zahirja misiaczeńko” w której się mówi o użytkowaniu konia. Do podróży na ślub do cerkwi wykorzystuje się kilka par siodlanych i ozdobionych w kwiaty koni, na których jadą orszakiem młodzi, druhny i druhowie, ojcowie i matki. Następnym działaniem poślubnym jest uroczyste powitanie młodych na podwórku własnego domu. Przy czym druhowie i ojcowie zciągają Pana młodego-kniazia i Pannę młodą - księżną z koni, stają w jednej grupie ze ślubnym drzewkiem w centrum.

Na festiwalu panowała naprawdę nieporównywalna atmosfera:

wyhaftowane koszule, stroje ludowe, zapaski i suknie, które w tym dniu mieli ubrane nie tylko organizatorzy i delegaci festiwalu, ale i liczni jego goście.

Harmonijnie uzupełniały wystawę ceramiczne i graficzne prace autorskie „Gwiazdozbiory konia huculskiego” Andrija Zubenki i Kateryny Belikowej, mini jarmark rzemieślniczy, na którym przedstawiono dzieła sztuki ludowej, właściwe kulturze ludów Regionu Karpackiego, matorski zespół folklorystyczny „Irszawa” (urządził dla widzów flash-mob taneczny), Ludowy zespół folklorystyczny „Ważanie” (Polska) oraz Amatorski Zespołu Ludowego „Ziemia Sanocka” (Polska).

Natalia Maletycz, Mirosława Hołowacz.

Wykorzystano odcinki książki Stanisława Wincenza „Na wysokiej połoninie”.

 

Fotoreportaże z imprezy

• Festiwal Kultur Pogranicza Koń Huculski w Kulturze Karpat Wschodnich, fot.: Marija Golovach >>>>>
• Festiwal Kultur Pogranicza Koń Huculski w Kulturze Karpat Wschodnich, fot.: IZ PIB Pdrzechowa >>>>>